Desaprender

Pilar García Negro no Xornal:

Pasoulle recentemente a un amigo meu. Cando ía entrar co auto no garaxe da súa casa, impediullo un outro estacionado mesmo diante dela. Como xa acontecera máis veces, desta volta telefonou á policía local. Persónanse dous axentes xa de certa idade e pergúntanlle se é nesa casa onde el vive. Á resposta afirmativa, din, todos convencidos: “Pois aquí vívelle o concellal do Bloque” “¿E qué?”, responde. “Home, pois é ben fácil: dígalle que mande poñer uns bolardos e asunto solucionado”. O meu amigo xa non tivo ánimo para contestar e limitouse a urxir que desaloxasen o intruso, cousa que fixeron sen moito afán, porque coñecían o dono da tenda que tan alegremente estacionara fóra de lugar. Isto non se pasou nun lugar de catro casas, senón nunha cidade, das sete con que conta a única nación que hai en Galiza, que é Galiza. No concello desta cidade, o BNG non ten responsabilidades de goberno, mais, aínda que as tivese, pouco mudaría a natureza do procedemento caciquil que tan natural lles pareceu aos guardas. A conclusión a que ambos chegaron, sen dúbida, é a de que os dous viciños, concellal e damnificado, son parvos: un por non mandar poñer os tais bolardos; o outro, por non se valer da súa condición de morada contigua para llo pedir e tirar proveito dela.

Non é o caciquismo planta autóctona. É alóctona, mais moi ben aclimatada na nosa sociedade, a por do funcional que foi e aínda é. É o grande invento dun Estado clientelar, corrupto na administración dos bens públicos e que alimenta e engorda os seus intermediarios como capataces necesarios. Sabíao ben Castelao cando dicía que co caciquismo cumpría facer o que os homes coa barba: asearse todos os días… Se unha administración funcionar sen amigolismos e concesión de favores que se han de devolver logo a través do voto, o cacique carecerá de sentido e desaparecerá. Entramentras, verase como “natural” e preciso, malversando aquel refrán de noso que aconsella ter un amigo até no inferno. Aquí non se trata de amizade senón de influencia que, á maneira dunha letra bancaria, sempre se vai cobrar no seu prazo. Mais non é este o único mandamento dun decálogo perverso que cumpriría erradicar. Voume permitir enumerar outros máis que, no meu xuízo, deberían formar parte dun proceso de desaprendizado colectivo, non por iconoclastia, senón para podermos aprender unhas outras prácticas socializadoras e cívicas: unha “desprogramación” necesaria con vista a unha outra forma de relación cos representantes dos poderes públicos e destes cos administrados:

1. Un concello galego é a trescentas quinceava parte dun todo: a Galiza. Non me estou a referir, obviamente, a extensión ou a poboación, senón ás unidades administrativas que, en número de 315, e sendo demarcacións estatais, constitúen o mapa municipal galego. Se en lugar de cooperaren, mancomunaren servizos, rendibilizaren recursos…, cada un deles se afanar en marcar o seu perfil local, daquela o absurdo medrará exponencialmente.

2. O representante público –de calquer administración– ostenta, cando lexítimo, un poder delegado, unha encomenda que debe cumprir. Se se pensa, en troca, contrariando o refrán, que o hábito fai o monxe, está servido o principio de toda confusión: pérdese a noción da procedencia e da finalidade do cargo político.

3. O poder, en fin, será instrumental, non finalista.

Se estes principios elementares fosen de común aplicación, teríamos avanzado para devolver a xestión política ao lugar que merece ocupar, ben máis digno, por certo, da ditadura bancaria imperialista, con quen non temos, desde logo, capacidade de interpelación nengunha