Pousa Antelo: "O presidente é un arrecastado"

Entrevista en Galicia Hoxe:

A Fundación Alexandre Bóveda homenaxea hoxe, -no seo dos actos de celebración do Día da Galiza Mártir en Poio-, co premio á recuperación da memoria histórica ás mocidades que fixeron posible o trunfo do Estatuto do 36. Avelino Pousa Antelo, Francisco Fernández del Riego, Xaime Illa Couto e Isaac Díaz Pardo representan a aquela xente nova activista na campaña estatutaria. Pousa Antelo conta os seus recordos daquela.

Lembra moito daquela?

Xa choveu, pero hai recordos que non se borran. Oito días antes do plebiscito, andabamos un equipo de xente nova, cunha camioneta que nos cedera o alcalde, Ánxel Casal, desde Carnota e por toda a ría de Muros e Noia, dando mitins. De Mocedades Galeguistas estaba eu, e polas Xuventudes Socialistas Unificadas estaba Isaac Díaz Pardo, que tiña seis anos menos ca min. En cada aldea que houbese xente, soltabamos o noso mitin. A min tocoume en Muros, nun teatriño que aínda existe, e viñeron meterse comigo uns fachas que berraban Arriba España. Suárez Picallo, que era un home extraordinario, nos mitins das arengas na Quintana, vivira unha situación parecida. A xente queríalles zoupar ós fachas, pero Picallo pediu calma e dixo algo así como que se a España pola que berraban era a da democracia e o futuro, el tamén diría Viva España, pero se era a España negra, da Inquisición, do atraso, el dirá Muera España. Eu en Muros fixen coma Picallo, e sacáronme en ombros. En Rianxo falei moito de Castelao...

Agora parece que esa dereita se fai máis forte e visible...

O das bandeiras vén do fútbol, e hai xente que se aproveita. O PP está envelenado de bandeiras patrióticas, ou mellor dito patrioteiras. Alá eles, para min a azul e branca é a primeira. Non me importa que haxa xente que leve bandeiras españolas se así o sente.

Hai quen cuestiona que o Estatuto lograse consenso político e social, malia que detrás estivo o Partido Galeguista, os galeguistas da ORGA, un sector do PSOE e dos comunistas... Mesmo se chegou a dicir, sen probas, que houbo pucheirazo... Como viviu a sociedade a campaña do Estatuto?

Todos os sindicatos estaban a favor do Estatuto, todas as sociedades agrarias estaban directa ou indirectamente implicadas. Hoxe moita xente non entendería o ambiente que vivimos.

Teriamos o Estatuto de hoxe sen o do 36? Nalgunhas cousas era moi avanzado. Abría a posibilidade de ter unha xustiza galega...

O Estatuto actual herdou algo do do 36. E o do 36 non era o dos galeguistas, senón a única posibilidade que había daquela. Asumírono co obxectivo de poder melloralo no futuro.

De feito, o anteproxecto do Seminario de Estudos Galegos era máis avanzado: falaba de Galiza como Estado dentro da República Federal española... O texto que se aprobou, o da Asemblea de Concellos do 32, fala de rexión autónoma...

Eu lembro as primeiras reunións en Santiago, convocadas, por certo, polo avó de Rajoy. Nas primeiras reunións, a maior parte dos representantes dos concellos non sabían de que ía aquilo ou non lles importaba. Pero Alexandre Bóveda tivo unha tarefa extraordinaria coas súas explicacións. Conseguiu darlle a volta á torta totalmente: logrou convencelos, e que votasen a favor do texto, case o 80%. E foi grazas á labor de loita de Bóveda, que lles explicou o que podía supor para Galicia. Nada que ver co goberno arrecastado que temos hoxe. O presidente que temos hoxe non hai por onde collelo, é un arrecastado. Eu son español por ser galego, e nunca serei un arrecastado. E agardo que a xente saiba escoller no futuro un gobernante que se sinta galego.

Supoño que di iso en boa medida polo tema da lingua...

Galicia ten grandes problemas. O da lingua comezou con Galicia Bilingüe, que trouxo aquí desde o quinto pino a unha manifestación a xente de Falanxe, mesmo con apoio de xentiña do país. Eu teño claro que loitarei contra eles todo o que poida.

Cando o PG se integrou na Frente popular marchou a dereita galeguista. Lembra aquilo?

Os das mocedades coláramonos naquel congreso. Creo que foi Castelao quen dixo que podiamos seguir agardando o momento, ou integrarnos con aqueles que nos garantían que ía haber referendo. A gran maioría estivo de acordo. A historia de despois foi tristísima...

Como era Díaz Pardo daquela?

Parecía un neno. Era miúdo, pero tiña unha grande enerxía. E acaban de facerlle unha xudiada para roubarlle todo o que fixo. Ademais o xefe da traizón é unha persoa á que el protexeu.

Que pensa do comportamento da ORGA e de Casares Quiroga?

A ORGA non cumpriu o que prometera. Quiroga foi un pouco aproveitado, traizoounos. Por iso o PG tivo que encargarse do Estatuto.

Teremos un novo Estatuto mellor que o actual?

Con esa xentuza que temos agora non se pode pensar niso. Eu coido que hai que ter paciencia, xa chegarán tempos mellores.

FUNDACIÓN

X. L. Bóveda: "Con esta Lei da Memoria non imos avanzar moito"

A conmemoración do Día da Galiza Mártir 2010 comezará co acto institucional organizado polo Concello de Poio na Caeira, no que intervirá Xosé Luís Bóveda, fillo de Alexandre Bóveda e vicepresidente da Fundación que leva o seu nome.

Xosé Luís Bóveda salienta a "forza moral" do seu pai. No 2006 o Parlamento galego aprobou, coa abstención do PP, unha proposición non de lei para a rehabilitación dos represaliados, cun recoñecemento especial a Alexandre Bóveda. Pero coa Lei de Memoria Histórica quedou pendente a anulación dos xuízos franquistas. "Non só o PP pon problemas. O PSOE non fixo unha lei máis forte, por medo ás críticas. Non hai unha lei perfectamente racionalizada, polo que así non imos avanzar moito. O que nós queremos é que se dignifique a todos os represaliados", comentou.

Na actualidade, a Fundación Alexandre Bóveda, a asociación cultural e a cátedra do mesmo nome impulsan o traballo de recoñecemento desta figura, como algúns concellos e diversos investigadores, ou o BNG. "A Fundación nunca tivo moitas subvencións, agás co bipartito. Na Fundación agora estamos traballando para adaptarnos á nova Lei de Fundacións. E o convenio coa cátedra renovouse, aínda que con menos cartos". subliña.